Jewish Life #72. Bemidbar #1: Chiasmus en Levensreis

Deze week starten wij met het vierde Bijbelboek van de Torah, het boek Bemidbar (Numeri). Het centrale thema van Bamidbar is de tweede fase van de reis van de Israëlieten: fysiek van Egypte naar het Beloofde Land, mentaal van slavernij naar vrijheid. Rabbi Jonathan Sacks zegt in een commentaar: “Het is een van de meest onderzoekende, zelfkritische boeken in de literatuur over wat Nelson Mandela ‘de lange weg naar vrijheid’ noemde.” 
 
Om de plaats en inhoud van Bemidbar te begrijpen, richten wij ons in deze eerste blog over dit Bijbelboek, als eerste op haar plaats binnen de boeken van de Torah, en als tweede op de thematiek van een (levens)reis. 
 
De vijf boeken van de Torah staan ​​in ruwe chronologische volgorde. Beresjiet (Genesis) begint met de schepping van het universum, gaat verder met de vroege geschiedenis van de mensheid en vertelt vervolgens het verhaal van Abraham en zijn directe nakomelingen. In het Bijbelboek Sjemot (Exodus) is de familie een volk geworden. Centraal staat de bevrijding uit de slavernij in Egypte en de reis naar de rand van het Beloofde Land. In Vajikra (Leviticus) zijn we getuige van de boodschap van Sinaï en het belang van levensheiliging. In Bemidbar gaat de reis verder; van de berg Sinai naar de oevers van de Jordaan. In het laatste boek van de Torah, Devarim (Deuteronomium) worden de toespraken die Mozes hield in de laatste maand van zijn leven beschreven. Dat is de oppervlaktestructuur. De boeken zijn chronologisch geordend in tijdsvolgorde. Ze vertellen wat er gebeurde in ongeveer de volgorde waarin de gebeurtenissen plaatsvonden. Daaronder bevindt zich echter een chiastische structuur, wat betekent dat de boeken zijn geordend in de vorm van spiegelbeeldsymmetrie – ABCBA – met de top in het midden in plaats van aan het einde. Een chiasme of kruistelling is een veelgebruikte stijlfiguur in de Hebreeuwse Bijbel die bestaat uit een herhaling met een omkering. Dit geldt voor teksten in een Bijbelboek zelfs en ook voor de vijf boeken van de Torah als geheel: 
 
[A] Beresjiet: Proloog: de prehistorie van Israël; 
[B] Sjemot: Reis van Egypte naar de berg Sinaï; 
[C] Vajikra: Op de berg Sinaï; 
[B] Bemidbar: Reis van de berg Sinaï naar de oevers van de Jordaan; 
[A] Devarim: Epiloog – de toekomst van Israël als natie in haar land.
 
 
Een tweede punt van aandacht betreft de thematiek van een (levens)reis. Kernthema’s zijn vrijheid en verantwoordelijkheid. De weg naar vrijheid en daarmee volwassenheid en verantwoordelijkheid, is zo leert het Bijbelboek ons, zowel voor een individu als een volk (jn dit geval de Israëlieten), een lange weg. Groei is altijd een stap voor stap, een gradueel proces. Dit is ook de reden waarom de meeste revoluties geen lang leven beschoren zijn. Het duurt net zo lang als de tijd die mensen nodig hebben om te veranderen. En dat kan, zoals we in Bemidbar ontdekken, heel lang duren. Bemidbar is dan ook een sleuteltekst voor onze postmoderne tijd, een tijd waar wij getuige zijn van de reis van het volk van Jacob. 
 
Vrijheid impliceert verantwoordelijkheid, dat wil zeggen: antwoord geven op wat de wereld van een mens of volk verwacht. Victor Frankl, mijn beroemde collega, zegt dan ook in Man’s Search for Meaning: ‘Het maakt eigenlijk niet uit wat wij van het leven verwachten, maar wat het leven van ons verwacht.” Om tot een leven te komen waar verantwoordelijkheid centraal staat, is zo leert Bemidbar ons, een menselijke transformatie nodig, die tot stand komt door rituelen, gewoonten van het hart en een intensief leerproces.
 
Bemidbar is meer dan een onderzoekend en zelfkritisch boek. We worden met de studie ervan met de neus op de thematiek van vrijheid en verantwoordelijkheid gedrukt. Thematiek die in een wereld van chaos en richtingloosheid, broodnodig is om ons in te verdiepen. 
 
​
 Click on 'previous' to read more Blogs (Klik op 'vorige' voor meer Blogs).