Jewish Life #65. Wajikra #3: Structuur en Goede Gewoonten

In de blog ‘Jewish Life #63, hebben we gezien dat de kern van de priesterlijke stem, zoals in het derde Bijbelboek Wajikra aan de orde komt, het aanbrengen van orde en het beschermen van en bewaken van grenzen betreft. De fundamenteel priesterlijke daad is lehavdil, wat ‘scheiden’ of ‘onderscheiden’ betekent. Zo heeft de priesterlijke stem in dit Bijbelboek de taak om orde te brengen in een wereld waar de mens geneigd is chaos te creëren. Hij bestrijdt de wanorde om te zorgen dat de heiligheid kan overleven. Begrenzing is haar streven. 
 
In Tzav, de tweede parashah van Wajikra, wordt het belang van orde, structuur en begrenzing verder in detail uitgewerkt. 
 
We hebben in eerdere blogs reeds vastgesteld dat psychologisch en neurobiologische onderzoek laat zien dat de kwaliteit van ons leven in sterke bepaald wordt door het vermogen van een persoon om zijn leven te ordenen en te structuren. Een persoon doet er goed aan vast patronen zich eigen te maken. Een bekend joods gezegde is: ‘als je dit patroon (uit bed komen) vier of vijf keer oefent, zul je het niet langer moeilijk vinden.’[1] Dit gezegde benadrukt het belang van routine en gewoonten bij het bepalen van gedrag, essentieel voor de joodse levenswijze.
 
Het belang van routine is niet alleen van toepassing op de joodse levenswijze. Zij is ook een van de fundamenten van psychotherapie, zoals cognitieve gedragstherapie. In situaties waarbij de kwaliteit van leven van een persoon is aangetast door psychische klachten is de oorzaak in veel gevallen te vinden in een verlies van orde en structuur van het dagelijkse die hebben gezorgd voor onbalans en disharmonie. Het terugvinden van een bij de persoon passende balans is het doel van een therapie. Een van die veelvoorkomende vormen van balans is een gezond evenwicht tussen inspanning en ontspanning. Bij het merendeel van de patiënten is deze balans verstoord. 
 
Het herstellen van een gezonde balans gebeurt door het instellen van goede gewoonten, bijvoorbeeld op het gebied van eten en drinken, bewegen, slaapgedrag of het instellen van rustmomenten. Het op een gestructureerde manier de inhoud van een dag organiseren helpt ons brein om mentale energie te besparen. Zodra een gewoonte door een reeks herhalingen stevig is eigen gemaakt, kun je deze nagenoeg met minimale inspanning en bewustzijn op de automatische piloot uitvoeren. Hierdoor houdt een persoon energie over voor nieuwe en ‘spannende’ taken, activiteiten die per definitie energie kosten. 
 
In een tijdsperiode waarin veel mensen in onze Westerse samenleving zich chronisch onrustig, gespannen en vermoeid voelen, is de boodschap van het Bijbelboek Wajikra wellicht verhelderend. Niet zozeer voor de praktiserende Jood, die iedere dag, elke week en gedurende het jaar van de joodse kalender, gewend is aan ordening. Het onderscheiden van de activiteit tijdens de werkweek en de wekelijkse Shabbat, is een goed voorbeeld. Orde, structuur en vaste gewoonten maken deel uit van het joodse DNA. 
 
De routine van het dagelijkse heeft niet alleen een algemeen voordeel voor de gezondheid van een persoon. Zij heeft meerdere bijzondere voordelen die de kwaliteit van leven een boost kunnen geven. Een daarvan is de dankbaarheid. Orde, structuur en vaste gewoonten helpen om stil te staan bij datgene wat de Eeuwige ons geeft. Feitelijk is een uiting van dankbaarheid dat waar een jood zijn dag mee begint. De eerste gewoonte direct na het wakker worden is het korte gebed Modeh Ani, in het Nederlands kort vertaald als ‘Ik dank’. We danken dus voordat we denken of maar een voetstap buiten de slaapkamer zetten. In het Hebreeuws bevat deze gewoonte van dit gebed een opmerkelijke samenstelling van woorden. ‘Modeh ani l’fanecha, melech chai v’kayam, shehechezarta bi nishmati b’chemla – raba emunatecha’, wordt weliswaar vertaald als ‘Ik dank U, levende en eeuwige Koning, omdat U mijn ziel met compassie heeft teruggegeven- overvloedig is Uw trouw’, maar in het Hebreeuws staat er niet ‘Ani [Ik] Modeh [dank], maar Modeh Ani [Dank ik]. Het danken komt voor het ‘Ik’. Het Jodendom is, mede via de weg van routinisering van het dagelijkse, een levenswijze waar de dankbaarheid voorop staat. 
 
De priesterlijke stem heeft als taak om orde en structuur aan te brengen in ons leven. Routinisering is haar sleutelbegrip. Het uiteindelijke resultaat is niet alleen een bijdrage voor het algemeen welzijn van een persoon maar ook diens dankbaarheid voor alles wat hij ontvangt uit de handen van de Eeuwige. 
 
[1] Kitzur Shulchan Aruch, Orach Chaim 1:4

 
 Click on 'previous' to read more Blogs (Klik op 'vorige' voor meer Blogs).